Yaygın olarak görülen demans türlerinden birisi de Alzheimer’dır. Zaman içerisinde beyin hücrelerinin ölmesiyle birlikte bu hastalık oluşur. İlgili hastalık kişinin bilişsel fonksiyonların azalmasına neden olur. Alzheimer, nörolojik bir rahatsızlıktır ve beyin hücrelerinde yaşanan kayıplar sonucunda oluşur. Alzheimer belirtileri de evrelere göre değişiklik göstermektedir. Başlangıç döneminde basit unutkanlıklar söz konusudur. Ayrıca hastalığın ilerlemesiyle birlikte hafıza işlevini giderek yitirir. Kişi, zaman içerisinde kendini ve yakınlarını tanıyamaz hâle gelebilir. Sonuç olarak düşünce ve duygu kontrolü giderek güçleşir. Başlangıç evresi belirtileri genel olarak fark edilemeyebilir.

Alzheimer belirtileri arasında unutkanlık, hastalığın başlangıç aşamasında hafif düzeyde görülür. Ancak zaman içerisinde sohbet etmek gibi sürekli yapılabilen bir aktivite, yapılamaz hâle gelebilir. Bu nedenle kişinin yaşam kalitesi ciddi anlamda azalmaktadır. Alzheimer hastalığının belirtileri başlangıç, orta ve ileri dönemler olarak incelenebilir. Buna göre belirtiler şu şekilde ortaya çıkacaktır;

1. Başlangıç Dönemi Belirtiler

  • Kafa karışıklığı,
  • Nesnelerin ve kişilerin adlarını hatırlayamamak,
  • Yakın zamanda gerçekleşen ya da geçmişteki olayları unutmak,
  • Kararsız olmak,
  • Kişinin bildiği yolları karıştırması,
  • Kaygılı hissetmek,
  • Sürekli aynı şeyleri anlatmak ve bunlardan bahsetmek,
  • Ruh hâlindeki değişikliklerle beraber yaşanan dalgalanmalar.

2. Orta Dönem Belirtiler

  • Davranışlarda heyecanlı ve öfkeli olmak,
  • Halüsinasyon görmek,
  • Arkadaş ve aile çevresinden şüphe duymak,
  • Saldırgan tutum,
  • Konuşma güçlüğü,
  • Yabancı olunan ortamlarda adaptasyon bozukluğu,
  • Hatırlanmamış olayların inkâr edilmesi,
  • Zaman algısında meydana gelen karmaşa durumu,
  • Depresyon,
  • Saplantı içeren hareket, tutum ve davranışlar.

3. İleri Dönem Belirtiler

  • Kilo kaybı,
  • Konuşma kaybı,
  • Kısa ya da uzun süren bellek problemleri,
  • Yeme bozukluğu ve güçlüğü,
  • İdrar kaçırma durumu,
  • Yardım almadan hareket edememek ve günlük aktivitelerin yerine getirilememesi

 

Alzheimer Hastalığı Nedir?

 

Alzheimer belirtileri açıklandıktan sonra ilgili hastalığın ne olduğuna ve kapsamına da değinmek gerekmektedir. Alzheimer; bir demans türü olarak sıkça görülen nörolojik hastalıklardan birisidir. Her ne kadar sıklıkla 65 yaş üzerinde görülse de daha erken yaşlarda görülebilmesi de mümkündür. Bu nedenle hastalığın tam olarak bir yaş aralığını içermesi söz konusu değildir. Alzheimer’ın beyinde protein birikmesi sonucunda oluştuğu düşünülmektedir. Beynin sinir hücreleri dokusunda zamanla beta amiloid adı verilen proteinin birikmesi söz konusudur. Dolayısıyla sinir hücreleri arasında bağlantı zamanla kopar. Beraberinde sinir hücrelerinin bağlantı kuramamasıyla birlikte ölmesi söz konusudur. Bu durum sonucunda kişinin zihinsel işlevleri olumsuz yönde etkilenir.

Alzheimer hastalığının nedeni tam olarak belirlenememiştir. Ancak yaşanan hücre kayıplarının beklenenden çok daha önce gerçekleşmesi sonucunda ilgili hastalığın oluştuğu düşünülür. Farklı bir ifade ile beynin hücre kaybı ilerleyen yaşla birlikte normal görülür. Ancak normal değerleri geçmesi durumunda Alzheimer söz konusu olabilmektedir. Dolayısıyla Alzheimer belirtileri detaylı bir şekilde incelenmesi gerekir. Başlangıç döneminde gerçekleşen unutkanlık, zamanla ilerleyerek bilinç bozukluğuna neden olur. Unutma eylemi ise kişinin son yaşadığı deneyimlerden başlayarak geçmişe doğru gider.

 

 

Alzheimer Hastalığı Evreleri

 

Alzheimer hastalığının evreleri, Alzheimer belirtileri noktasında oldukça etkileyici role sahiptir. Başlangıç, orta ve ileri dönem olmak üzere ilgili hastalık dönemlere ayrılmaktadır. Başlangıç döneminde görmezden gelinebilecek, kişinin yaşam kalitesini çok da etkilemeyen belirtiler mevcuttur. Aynı şekilde yeni tanışılan kişilerin adı unutulabilir ve beraberinde plan – program yapmakta güçlük çekilebilir. Orta dönem ise hastalığın en uzun evresi olarak ifade ediliyor. Bu dönemde hastalık belirtileri daha belirgindir ve kişi düşüncelerini ifade etmekte zorlanabilir. Rutin işlerin de yapılması güçleştikten sonra ileri evreler söz konusu olabilmektedir. Bu noktada kişi evin yolunu dâhi hatırlayamayacak duruma gelir. İleri dönemde ise kişinin bakıma ihtiyaç duyması söz konusudur. Alzheimer hastalığının son evrelerinde kişinin çevresiyle farkındalığı kaybolur. Fiziksel eylemler dâhi bu dönemde tek başına yapılamaz.

 

Alzheimer Nedenleri Nelerdir?

 

Alzheimer’ın tam olarak kesin nedeni belirlenememiştir. Dolayısıyla bazı etkenlerin bu hastalık için risk faktörü oluşturduğu düşünülmektedir. Alzheimer belirtileri gözlemlendiğinde altında yatan neden olarak aşağıdaki faktörler aranabilir;

  • Kişinin yaşı,
  • Kişideki bazı damar hastalıklarının mevcut olması,
  • Geçmiş dönemde travma içeren bazı olayların yaşanması,
  • APOE4 taşıyıcısı olmak,
  • Ailede Alzheimer öyküsünün varlığı,
  • Geçmiş dönemlerde yaşanan depresyon,
  • Uyku düzeninin bozuk olması,
  • Obezite,
  • Fiziksel aktivitenin az olması,
  • Sigara kullanımı,
  • Yetersiz – dengesiz beslenmek.

 

Alzheimer Teşhisi Nasıl Konur?

 

Alzheimer hastalığının teşhisi ve tanısı için doktora başvurulduğunda hasta bireyden ve yakınlarından anamnez alınır. Sonrasında nörolojik muayene yapılacaktır. Nörolojik testlerin sonrasında doktor, gerekli gördüğü takdirde MR, BT, PET gibi radyolojik görüntüleme tetkikleri isteyebilir. Ayrıca hormon, vitamin dengesi ve diğer gerekli değerlerin incelenmesi sağlanır. Elde edilen bulgulara göre kişi hikâyesi tekrar değerlendirilir. Bazı vakalarda hastalığın tam olarak tespit edilebilmesi için genetik testlerin de yapılması istenebilir. Tüm verilere göre ve hastalığın seyrine göre Alzheimer teşhisi konulacaktır. Bu dönemde Alzheimer belirtileri eksiksiz bir şekilde hekim kontrolünde değerlendirilmelidir.

Alzheimer hastalığının kesin olarak bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak mümkündür. Bununla beraber var olan şikâyetlerin de azalması söz konusu olacaktır. Kişiye özel gerçekleştirilecek tedavi programına genel olarak ilaç tedavisi ile başlanmaktadır. İlerleyen süreçte hastanın tekrar incelenmesi ve dozaj ayarlaması yapılması mümkündür. Kişinin günlük aktivitelerini tek başına yapabilmesini hedefleyen tedavi yöntemleri bu şekilde uygulanır. Böylece kişinin kendisinde ve yakınlarında yaşam kalitesinin artması sağlanacaktır.

Alzheimer tedavi sürecinde doktor kontrolü çok önemlidir. Şayet yakınınız bu hastalık şüphesiyle tedavi ediliyorsa, tedavi sürecinde bu unsurlara eksiksiz bir şekilde dikkat edilmelidir. Unutkanlık vb. durumlar etkin ise hatırlatıcı birtakım notlarla destek sağlanabilir. İlaçların düzenli ve doğru bir şekilde kullanılması, tedavi sürecinde oldukça etkilidir.  

 

 

Alzheimer Hastalığı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

 

Alzheimer hakkında birçok soru sorulabiliyor. Özellikle hasta yakınları tarafından sıklıkla sorulan sorular aşağıdaki gibidir;

1. Alzheimer Hastalığının Son Evresi Ne Kadar Sürer?

Bilindiği gibi hastalığın üç evresi bulunuyor. Bu evreler başlangıç, orta ve ileri dönem Alzheimer şeklinde ifade edilebilir. Son evre, ileri dönem Alzheimer’ı ifade etmektedir. Hastalığın ve belirtilerin ilerleyişi, bunun süresi ve etkisi gibi durumlar kişiden kişiye göre değişiklik göstermektedir. Dolayısıyla hastalığın evreleri hakkında net bir süre belirlemek mümkün değildir. Buna göre hastalığın son evresinin süresi de hastadan hastaya göre değişiklik gösterecektir.

2. Alzheimer Hastaları Ne Yememeli?

Alzheimer hastalarına özel bir diyet programı uygulanmalıdır. Genel anlayış içerisinde şeker, karbonhidrat ve beraberinde işlenmiş gıdalar yönünden fakir bir diyet uygulanması önerilmektedir. Ancak diyet programı da ilgili diyetisyenin direktifleri doğrultusunda kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilecektir. Bu bakımdan özel bir diyet programı oluşturmak için mutlaka diyetisyene başvurmanız önerilmektedir.

3. Alzheimer Olmamak İçin Ne Yapılabilir?

Alzheimer olmamak için sıklıkla zihinsel faaliyetlerin yapılması ve yenilenmesi önerilmektedir. Yeni metinler okumak, yeni bir dil öğrenmek, araştırma yapmak gibi unsurlar, kişinin Alzheimer olma olasılığını düşürecektir. Bunların yanı sıra dengeli ve sağlıklı bir şekilde beslenme sağlamanız gerekmektedir. Ayrıca uyku düzeninizi sağlayarak beraberinde düzenli bir şekilde egzersiz yapmalısınız. Tüm bu etkenler Alzheimer’ın gelişmesini engelleyebilir ya da ilgili sürecin daha geç başlamasını sağlayabilir.