Geriatri, 65 yaş ve üzerindeki yaşlı bireylerin hastalıklarının tanısı ve tedavisiyle beraber koruyucu hekimlik uygulamalarıyla ilgilenen bir bilim dalıdır. İç hastalıkları uzmanlığına bağlı olarak bir yan dal şeklinde faaliyet gösterir. Yaşlanmayla birlikte organlarda ve vücut sisteminde birçok değişiklik meydana gelmektedir. Bu değişikliklerin fizyolojik olması söz konusudur. Yaşlılık ile birlikte sadece bu organ sistemlerinde değişiklik meydana gelmez. Aynı zamanda sosyoekonomik, psikolojik, ailesel ve toplum sağlığı açısından da değişiklikler söz konusudur. Bu nedenle geriatri ayrı bir bilim dalı olarak değerlendirilmektedir.

Yaşlı bireylerin hastalanması halinde göstereceği tepkiler ile orta – genç yaş grubundakilerin hastalanması halinde göstereceği tepkiler ve belirtiler, birbirinden farklı olacaktır. Örneğin genç – orta yaş grubuna ait bir birey zatürre olduğunda yüksek ateş, koyu balgam, öksürük, burun kanatlarının solunuma dâhil edilmesi gibi tipik klinik belirtiler görülür. Ancak yaşlı bireylerde ilgili belirtiler genel olarak halsizlik, iştahsızlık, bilinç farklılığı ve değişikliği gibi klasik belirtilerden uzaklaşır. Dolayısıyla yaşlılık döneminde hastalık belirtileri, diğer dönemlere göre farklılık içermektedir.

Yaşlılık ile birlikte hasta olma sıklığı da artış gösterir. Birçok hastalığın yaşlılarda görülme sıklığı da artış göstermektedir. Bu nedenle geriatri bilimi doğrultusunda ilgili rahatsızlıkların tanı ve teşhisinin yapılması gerekmektedir. Böylece daha doğru bir tedavi programı uygulanabilmektedir.

 

 

Kimler Geriatri Bölümüne Başvurabilir?

 

Geriatri dâhiliyenin bir yan dalı olarak faaliyet gösterir. Dâhiliye uzmanı olunduktan sonra yaşlı sağlığı alanında 3 yıllık uzmanlık eğitimiyle geriatri uzmanı olunabilmektedir. İlgili bölüme 65 yaş ve üzerinde olan tüm bireyler başvurabilmektedir. İç hastalıkları konusunda yer alan her türlü şikâyet, ilgili bölüm dâhilinde değerlendirilebilecektir. Bu rahatsızlıklar arasında şeker, tansiyon, guatr, böbrek yetmezliği, yüksek kolesterol gibi durumlar yer alabilir. Ayrıca birden fazla rahatsızlığı bulunan kişiler de geriatri bölümünden fayda görebilmektedir. Belli bir yaşın üzerindeki bireylerde açıklanamayan nedenlerle ortaya çıkan kilo kaybı, kansızlık gibi durumlarda da ilgili bölüme başvurulabilmektedir. Özellikle sadece hastaların değil sağlıklı yaşamak isteyen ve sağlığını önemseyen her bireyin bu bölüme başvurması mümkündür.

İlgili bölüm bünyesinde doktor tarafından sağlıklı yaşam tavsiyeleri verilmektedir. Eğer 65 yaşında ya da üzerindeyseniz, ilgili tetkikler için bu bölüme başvurmanız önerilmektedir. Spesifik bir rahatsızlık için ilgili rahatsızlığın bölümüne gitmeniz daha uygun olmaktadır. Buna göre psikiyatri, nöroloji, fizik tedavi, üroloji gibi spesifik bölümlerden daha çok verim alabilirsiniz. Özellikle gözden kaçabilen bunama, depresyon, uyku bozuklukları gibi rahatsızlıkların önlenmesi ve tedavisi için oldukça yüksek etkiye sahip bir bölümdür. İlgili bölümde hastanın sosyal, genel ve tıbbi öyküsü alınır. Sonrasında genel ve kapsamlı bir muayene söz konusu olacaktır. Değerlendirmeler yapılırken birtakım testler de uygulanır. Çünkü zihin, beden ve ruh sağlığı, bütün olarak kıymetlidir ve bu şekilde değerlendirilmelidir.

 

 

Geriatri Hangi Hastalıklara Bakar?

 

Geriatri, belli bir yaşın üzerinde gerçekleşen birçok iç hastalığa bakar. Buna göre oluşturulan ilk şart 65 yaş ve üzerinde olmanızdır. Ayrıca çok sayıda ilaç kullanıyorsanız bunların düzenlenmesi için de bu bölüme başvurmak mümkündür. Yaşlı bireylere yapılacak check – up uygulamaları da bu bölüm tarafından gerçekleştirilmektedir. Bölümün ilgilenmiş olduğu bazı hastalıklar şu şekildedir;

  • Şeker hastalığı, ilgili bölüm dâhilinde incelenebilecek rahatsızlıklardan birisidir.
  • Yüksek tansiyon, yine bölüm kapsamında değerlendirilebilecek önemli rahatsızlıklardandır.
  • Mide ve bağırsak hastalıkları, yaşlı bireylerde görüldüğünde geriatri bölümüne başvurulabilir.
  • Yaşlılarda sıklıkla ortaya çıkan kemik erimesi hastalığı için de bu bölüme başvurulabilir.
  • Guatr, böbrek yetmezliği (hastalıkları), unutkanlık, uykusuzluk, sık düşme, idrar kaçırma, yüksek kolesterol, kansızlık gibi durumlar ve hastalıklar üzerine de bu bölüme başvuru yapabilirsiniz.
  • Ani kilo kayıpları, yaşlılık döneminde görülen bir durumdur. Genel olarak nedeni anlaşılamaz fakat bu bölüm kapsamında ilgili durumun tetkiki yapılabilir.
  • Kas erimesi, yine geriatri kapsamına giren rahatsızlıklardan birisidir.
  • Alzheimer, demans, beslenme bozuklukları, osteoporoz gibi rahatsızlıklarda da bu bölüme başvuru yapabilmeniz mümkün.

İlgili rahatsızlıklar incelendiğinde birçoğunun iç hastalıkları bölümüne dâhil olduğu görülmektedir. Bu nedenle 65 yaş üstü bireyler, bu gibi hastalıklar durumunda ilgili bölüme başvuru yapabilmektedir. Ancak spesifik hastalıklarda ilgili bölümlere başvurmak gerekir. Örneğin Alzheimer başlangıcında nörolojiye gitmek daha yerinde bir davranış olacaktır.

 

 

Geriatri Uzmanı Ne Yapar?

 

Geriatri uzmanları, “İç Hastalıkları” alanında uzmanlık eğitimini tamamladıktan sonra 3 yıl daha yaşlı sağlığı alanında eğitim görürler. Bunun sonucunda da “Geriatri Uzmanı” olarak hizmet verilebilir. Tüm dünya genelinde olduğu gibi günümüzde de yaşlı nüfusun arttığı görülmektedir. 65 yaş üstü olarak belirlenen bu bireylerde çeşitli iç hastalıklar artış gösterir.

Yaşlılıkla beraber birtakım hastalıkların görülme sıklığı artış gösteriyor. Bu da yaşlı bireylerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen unsurlardan birisidir. Özellikle çoklu sağlık problemleri, bu konuda oldukça etkili olabiliyor. Böylelikle geriatri bölümüne duyulan ihtiyaç daha da artmaktadır. Yaşlı bireylerde meydana gelen birçok hastalık için bu bölüme başvurulabilmektedir.

İlgili bölümün 65 yaş üstü kişilerin fonksiyonel ve sosyal kalitelerini artırmak amacıyla çalışmalar yürütmesi söz konusudur. Böylelikle bu bölümde sadece hastaların tedavisi değil aynı zamanda koruyucu hekimlik de amaçlanır. Yaşam kalitesinin artması için gerekli olan tüm işlemler, bu bölüm kapsamına dâhildir. Bilim dalının amaçlarından bir diğeri de yaşam süresi üzerinde ciddi çalışmalar yürütmektir. Sağlık problemi olsun ya da olmasın bu bölümden destek alınabilmektedir.

Geriatri uzmanı olarak adlandırılan kişiler ise yaşlı sağlığı açısından uzmanlık eğitimi almış, sadece bu alanda tedavi ve diğer hizmetleri yürüten kişilerdir. Buna göre ilgili bölüme başvurduğunuzda uzmanlar tarafından destek sağlanmış olacaktır. Hipertansiyon, diyabet, kemik erimesi, idrar kaçırma, huzursuzluk, demans, denge problemleri, uyku problemleri vb. problemlerin tümü, bölüm kapsamına dâhildir. Geriatristler, bahsedilen bu hastalıklara sahip bireylerde sosyal, psikolojik, çevresel vb. tüm yönleriyle değerlendirilip bütüncül bir yaklaşımla tedavi programı hazırlamaktadır.

 

 

Geriatri Belirtileri Nelerdir?

 

Geriatri bölümünü ilgilendiren rahatsızlıkların belirtileri çok çeşitlidir. Geriatrik sendrom olarak ifade edilen bu belirtilerin literatürde net bir tanımlaması bulunmamaktadır. Bu nedenle sendrom olarak birçok klinik durum tanımlanabilmektedir. Sıklıkla ortaya çıkan sendromlar ise şu şekildedir;

  • Malnütrisyon,
  • İmmobilizasyon,
  • İnkontinans,
  • Depresyon,
  • Deliryum,
  • Düşme,
  • Demans,
  • Yürüme Bozuklukları,
  • Ağrı,
  • Osteoporoz,
  • Kırılgan Yaşlı ve Bası Yarasıdır.

Kırılgan yaşlı sendromu adına birçok farklı tanımlamalar yapılmıştır. Görüş birliğinin en yoğun olduğu tanımlama; yaşa bağlı bir şekilde fizyolojik rezervlerde, metabolik ve immun sistemde, fonksiyon kaybına bağlı olarak dış streslerle artırılmış hassasiyettir. Bunun haricinde mobilitenin değişmesini ve gücün azalmasını, beraberinde beslenme bozukluğunun varlığını vurgulayan tanımlamalar da mevcuttur.

Görüldüğü üzere ilgili bilimin kapsamına giren birçok hastalık söz konusudur. Bu hastalıkların semptomları hastadan hastaya göre değişiklik gösterebilir. Yukarıdaki semptomlara göre hastalığın tanısı ve teşhisi ilgili uzman tarafından yapılacaktır. Tedavi sürecinde yaş, hastalığın seyri ve ilerlemesi gibi durumlar göz önünde bulundurulur. Dolayısıyla her hastalığa göre tedavi programı değişiklik gösterebilmektedir. Tedavi sürecinde doktorunuzla iletişimde kalmak, verilen programa uygun bir şekilde davranmak, ilaçları kullanmak vb. gibi unsurlar oldukça önemlidir. Erken teşhis, tedavi sürecinin başarıyla sonuçlanması açısından oldukça önemlidir.