Bellek kaybı ya da bulanıklık, hafızanın eskisi kadar iyi olmaması gibi durumlar, ilerleyen yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Bu durumlar genel olarak normal kabul edilse de bunama hastalığına işaret ediyor olabilmektedir. Bunama hastalığı nedir? Sorusu da bu noktada önem kazanmaktadır. Çok fazla semptom ve belirtiye sahip, evreleri olan ve bilgi sahibi olunması gereken bunama hastalığı, psikiyatrik semptomlara da neden olur. Bu noktada günlük yaşamdaki basit aktivitelerde bile zorlanma, bazı ilaçlar ve terapiler ile daha kolay hale gelebilmektedir. Bunama hastalığı, zaman içerisinde ilerleyen ve tedavisi bulunmayan bir hastalıktır. Bu nedenle, söz konusu hastalığa sahip kişilerin hayatını kolaylaştırmak adına tüm detaylar önem taşır.
Belleğin normalden bunamaya kadar geçiş dönemindeki evreler; basit unutkanlık, hafif bellek bozuklukları ve bunama olarak sıralanabilmektedir. İlk evrede sinsi bir unutkanlık ortaya çıkar. Bu da kişi ve çevresindekiler tarafından normal karşılanma eğilimi gösterir. Eğer kişide unutkanlık var ise araştırılması gerekir. Öncelikle, anksiyete, depresyon gibi ruhsal hastalıklar aranmalıdır. Ayrıca, B12 ve Folat eksikliği de unutkanlığa sebep olabildiğinden, kapsamlı bir tarama, bunama hastalığının teşhisini kolaylaştırır.
Bunama hastalığında market alışverişinde alınacakları unutmak, randevu ve bu gibi şeyleri unutmak ilk göstergelerdir. Bunların göz ardı edilmemesi gerekir. Zaman içerisinde bu unutkanlık çok daha geniş bir çerçeveye yayılmaktadır. Kişi, sorduğu soruyu unutup birkaç dakika sonra tekrar sorma ya da eşyaların yerini hatırlamama eğilimindedir. Erken bunama ve yalancı bunama gibi birçok durum, önlemler ve inceleme gerektirir. Bu şekilde kişinin düşen yaşam kalitesi artabilmektedir.
İleri evreye geçişi uzatmak ve kişinin hayatını daha kolay hale getirmek için yapılabilecek bazı önlemler vardır. Bunlar arasında; beslenme desteği, düzenli egzersiz, su ihtiyacının karşılanması, ağız ve diş hijyeni bulunur. Ayrıca, yıllık influenza, 5 yılda bir pnömokok aşısı, diğer hastalıkların hassas takibi ve ileri evrede deri bakımı da bu önlemler arasındadır. Bir uzman ile iletişime geçerek, söz konusu durumun evreleri ve diğer önlemlerle ilgili bilgi sahibi olmak en mantıklı adım olacaktır. Bunama hastalığına sahip kişinin hayatını kolaylaştırırken kendini nelerin beklediğini açıklamak, kişiyi bilinmez bir stresten de kurtaracaktır.
Bunama Belirtileri Nelerdir?
Bunama belirtileri, ne kadar erken fark edilirse, kişi için o kadar iyi olacaktır. Özellikle başlangıcında fark edilirse, ilaçlar ve bazı değişiklikler sayesinde son evreye geçiş süreci uzatılabilmektedir. Bunama belirtileri, her evrede farklı semptomlar ile karşımıza çıkar. Bu nedenle öncelikle evreler ve hangi evrede neler beklendiğinden bahsetmek doğru olacaktır.
Erken Evre;
- Kelime seçiminde zorluk yaşama
- Davranışlarda değişiklik
- Hesaplama konularında zorluk yaşama
- Eşyaları kaybetme ya da yerlerini karıştırma
- Sıklıkla aynı kelime ve soruları tekrar etme
- Yer, zaman ve kişi gibi kavramları karıştırma
Orta Evre;
- Artan bellek kaybı
- Uygunsuz olabilecek kelimeler kullanma
- Özbakım becerilerinde desteğe ihtiyaç duyma
- Gece-gündüz ayrımı yapamama
- Yakın tanıdıklar dahil, birçok kişiyi hatırlayamama
- Amaçsız şekilde gezinme
- Aşırı sinir ve moral bozukluğu hali
- Hayal görme
İleri Evre;
- Beslenme yetersizliği
- Hareket işlevlerinde ciddi kayıplar
- İdrar ve dışkı kaçırma
- Yatağa bağımlı olma
- Konuşma, hareket, yeme fonksiyonlarında kayıp
Erken Bunama Belirtileri Nelerdir?
Erken bunama belirtileri arasında, yukarıda bahsettiğimiz gibi basit unutkanlıklar yer almaktadır. Çok önemsenmeyen unutkanlıklar, erken bunama hastalığına işaret edebilmektedir. Bazı durumlarda erken bunama belirtileri olarak günlük yaşamdaki değişiklikler de olabilmektedir. Örneğin; çok lezzetli yemekler yapan biri, lezzetsiz ve farklı yemekler yapabilmektedir. Bazı psikiyatrik işaretler de bunlar arasında sayılabilmektedir. Bu belirtiler bütün halinde orta evreye işaret etse de sadece biri var ise bu, erken bunama belirtisi olarak görülebilmektedir.
Konuşurken basit kelimeleri bulmakta bile zorluk yaşanıyorsa, kişiliğin dışına çıkan farklı davranışlar sergilenmeye başlanmışsa erken bunamadan söz edilebilmektedir. Ancak erken bunamanın ilk ve en önemli belirtisi tabii ki unutkanlıktır. Bu anlamda ocakta yemek unutma, bazı yeni bilgileri hatırlamada zorluk ya da para hesabı yaparken zorlanma gibi unutkanlıklar ciddiye alınmalıdır. Bunama belirtileri kadar, risk faktörleri de önem taşımaktadır. Bu şekilde erken bunama olmadan bazı önlemler almak mümkün olur. Ve eğer bunama hastalığı meydana gelmişse, ileri evre ile erken evre arasındaki zaman oldukça geniş olabilmektedir. Köken, kötü kalp sağlığı, travmatik beyin hasarı, aile öyküsü ve yaş unsurları, bunama riskini arttırmaktadır. Konak Huzurevi nde bunama hastalığı için profesyonel doktorlarımızdan hizmet alabilirsiniz.
Yalancı Bunama Belirtileri Nelerdir?
65 yaş ve üzeri yaşlarda depresyon gelişmiş ve tedavi edilmemişse, Alzheimer riski oldukça artar. İleri yaşlarda ortaya çıkan depresyon, unutkanlık gibi bellek işlev bozuklukları gösterebilmektedir. Bu durum, çoğunlukla bunama hastalığı ile karıştırılmaktadır. Bu nedenle söz konusu ileri yaş depresyonlarına yalancı bunama denilmektedir. Yalancı bunama belirtileri ise şunlardır:
- Mutsuz ruh hali
- Hayata karşı huzursuz eğilim
- Uyku problemleri
- Yalnız ve değersiz hissetme
- Çoğunlukla sabahları ortaya çıkan bunalma hali
- İçe kapanma
- Dalgınlık
- Halsizlik
- İştahsızlık
- Motivasyon azlığı
- Ölme isteği
- Ağlama nöbetleri
- Çevreye karşı duyarsızlık
- Sinirlilik